بانک داری الکترونیکی

دستگاه های خود پرداز و تلفن ها: اولین موج مربوط به تلفن و دستگاه های خود پرداز است که این تکنولوژی ها امکان انتقال کانال های توزیع به نقاط دور دست و بی نیاز از وجود شعب بانک را سبب شده است.
- کامپیوترهای شخصی و خدمات آن لاین : موج دوم، برکامپیوترهای شخصی به عنوان یک ابزار مدیریت مالی با استفاده از اطلاعات حاصل از خدمات شبکه های آن لاین تأکید دارد. جدال بر سر محتوا، توزیع و توجه بر ایجاد ارتباط با مشتریان، دگرگونی هایی را در بانکداری چند رسانه ای پدید آورده است.
- پول الکترونیکی : موج سوم، پول الکترونیکی ذخیره شده در کارت های هوشمند است. پول الکترونیکی به دو صورت پدیدار گشته است. اولا پیشرفت هایی در تکنولوژی رمزدار کردن که امکان انتقال ایمن وجوه به صورت آن لاین در اینترنت را فراهم می آورد. ثانیاً: توسعه و استفاده از کیف پول الکترونیکی که امکان انتقال مقادیرکم را از طریق کارت های هوشمند برای خرید های خاص فراهم می آورد. مشتریان به منظور سپرده گذاری و برداشت پول و دیگر فعالیت های مالی خود، تمایلی به مراجعه به شعب بانک و یا دستگاه های خود پرداز ندارند و خواهان آن هستند که فعالیت های مالی خود را از طریق کارت های هوشمند با امضاهای دیجیتالی از طریق کامپیوترهای شخصی، دستیار دیجیتال شخصی (PAD)، موبایل و یا تلویزیون انجام دهند

در نتیجه پیشرفت هایی در زمینه فناوری اطلاعات، بانکداری نیز تغییر شکل یافته است. از دهه 1980 بانک ها خدمات و کالاهای خود را بر پایه تکنولوژی روز ارتقاء داده اند که این کانال ها عبارتند از: تلفن ثابت، دستگاههای خودپرداز (ATM)، موبایل، رایانه های شخصی(اینترنت)، پایانه‌های فروش (POS) و غیره. در نمودار زیر، اجزای بانکداری الکترونیک و یا کانال های بانکداری الکترونیک نشان داده شده است.

تلفنبانک
یکی از خدماتی که امروزه در زمینه بانکداری الکترونیک رایج شده است، بانکداری تلفنی است. این روش به مشتریان امکان انجام معاملات را از طریق تلفن می دهد و در مقایسه با ATM، این روش برای بانک ها از نظر هزینه مقرون به صرفه است و در نتیجه افزایش سپرده های مشتریان که موجب سودآوری زیاد بانک ها می شود، خدمات تلفنبانک به مشتریان به صورت رایگان ارائه می شود و همچنین این روش برای مشتریان نیز راحت و در دسترس تر از روش های دیگر است. در مقایسه با ATM، بانکداری تلفنی از نظر هزینه مقرون به صرفه تر است و سهولت استفاده از آن، در دسترس بودن، وقت گیر نبودن و صرفه جویی در زمان، دلایلی هستند که برخی از مشتریان استفاده از آن را ترجیح می دهند.

دستگاه های خود پرداز
زمان استفاده از خود پردازها به اواخر دهه 1970 برمی گردد که بانک ها برای ارائه خدمات بهتر به مشتریان خود، اقدام به ایجاد شبکه هایی کردند که این دستگاه ها در نقاط مختلف (شهر، کشور) به یک کامپیوتر مرکزی وصل می شدند و تمام خدمات مورد نیاز مشتریان را با سرعت و دقت بیشتر انجام می دادند. اگر چه قیمت تمام شده هر دستگاه زیاد می باشد ولی صرفه جویی حاصل از استفاده از دستگاه های خود پرداز، هزینه های خرید آن را پوشش می دهد. بانکداری از طریق ATM یکی از ابزارهای بانکداری است که امکان هدایت داد و ستد و انتقالات را با استفاده از ماشین های خود پرداز میسر می سازد و به مشتریان بانک امکان برداشت پول نقد، سپرده گذاری، انتقال وجه از یک حساب به حساب دیگر، دریافت مانده حساب و پرداخت قبوض را فراهم می آورد.

بانکداری موبایلی
با گسترش استفاده از تلفن های همراه، بانکداری به وسیله موبایل نیز به عنوان یکی از کانال های بانکداری الکترونیک مورد توجه قرار گرفت. اخیراً بسیاری از بانک ها دسترسی مشتریان به اطلاعات مالی را از طریق موبایل در سراسر اروپا، ایالات متحده و آسیا فراهم آورده اند، زیرا کاربران قادر به استفاده از آن در هر زمان و مکان، به سهولت و سرعت خواهند بود. با توسعه بانکداری از طریق موبایل، کاربران قادر به دسترسی به حساب ها، پرداخت صورتحساب، انتقال وجوه بدون حضور در بانک و بی نیاز از کامپیوتر و اینترنت می باشند و فرصتی را برای بانک ها به ارمغان می آورد که کاربران موبایل را به استفاده کنندگان از بانکداری الکترونیکی مبتنی بر این روش تبدیل نمایند. البته حفظ مشتریان فعلی و جذب مشتریان جدید در این زمینه کار چندان آسانی نیست.

بانکداری اینترنتی
با رشد اینترنت در جهان، گسترش خدمات مالی نیز امری بدیهی است. بانکداری اینترنتی به مشتریان این امکان را می دهد که کلیه تبادلات بانکی خود را بدون استفاده از پول نقد، فقط با یک کلیک بر دکمه ماوس در منزل یا محل کار خود انجام دهند. این امکان دسترسی برای مشتریانی که خواهان تسهیلات هستند و تمایلی به مراجعه به شعب بانک و ایستادن در صف های بانک را ندارند، مزیت مهمی به شمار می آید. بانکداری اینترنتی انجام فعالیت ها و داد و ستد های مالی با استفاه از اینترنت از طریق وب سایت بانک می باشد؛ یا به عبارت دیگر، بانکداری اینترنتی، ارائه خدمات بانکداری از طریق کامپیوتر شخصی در منزل و یا محل کار افراد، بدون نیاز به مراجعه به شعب بانک می باشد. لذا موفقیت در بانکداری اینترنتی مستلزم ارائه خدمات مالی متناسب با نیازها، ترجیحات و کیفیت مورد انتظار مشتریان می باشد.

پایانه های فروش(POS)
پایانه های فروش (POS) به دستگاه هایی گفته می شود که امکان استفاده ازکارت به عنوان ابزار پرداخت، بدون نیاز به تبدیل موجودی به پول نقد را فراهم می کنند. پایانه های فروش، یکی از کانال های ارائه خدمات بانکداری الکترونیکی است که دارای شبکه پرداخت الکترونیکی می باشد و مراکز با یک یا چند بانک برای نصب دستگاه های آن به توافق می رسند. این روش با گسترش کارت های مبلغ دار، کارت های اعتباری و بدهی، کارت هدیه از سوی بانک ها و شرکت های وابسته و افزایش مشکلات بانک مرکزی ناشی از هزینه های تولید اسکناس، عدم کارآیی مطلوب برخی از دستگاه های خود پرداز و همچنین مشکلات فراوان در راه توسعه پول الکترونیکی در کشور، شرایط به سمتی پیش رفت که توسعه شبکه پایانه های فروش به عنوان یکی از استراتژی اساسی در شبکه بانکی کشور مد نظر قرار گرفت.